Podział ras myśliwskich – jakie role pełnią psy na polowaniu?

Redakcja KrakVet.pl
Podział ras myśliwskich – jakie role pełnią psy na polowaniu?

Historia wspólnych polowań człowieka i psa jest niemal tak długa, jak historia udomowienia tych czworonogów. Od zarania dziejów psy towarzyszyły człowiekowi strzegąc ich domostw i trzód, a także asystując przy polowaniach na różnego rodzaju zwierzynę. Wspólna potrzeba zdobywania pożywienia wykształciła między nimi doskonałą łowiecką współpracę. Z czasem nauczyliśmy się wykorzystywać naturalne zdolności ras do określonych funkcji na polowaniu. Co więcej, wiele znanych nam dziś ras powstało w skutek celowej hodowli psów myśliwskich, u których miały być szczególnie uwydatnione przydatne cechy. Poznaj podział ras myśliwskich i dowiedz się, jaką rolę pełnią podczas polowania.

Spis treści

Historia ras myśliwskich – współpraca człowieka i psa w polowaniu

Początki wspólnej pracy psa i człowieka sięgają tysięcy lat wstecz. Początkowo z człowiekiem nawiązały kontakt dzikie wilki, zwabione zapachem resztek pokarmu. Z czasem niektóre z nich zaczęły porzucać swoje stada i żyć w pobliżu ludzkich siedlisk. Zaczęły one polegać na człowieku w celu zdobywania pożywienia, a co za tym idzie – towarzyszyć człowiekowi w polowaniach. Z czasem człowiek nauczył się wykorzystywać naturalne zdolności łowcze psów oraz pełnić dominującą rolę w tej zależności. Wykształciły się także inne typy psów współpracujące z człowiekiem, takie jak psy stróżujące, pasterskie i towarzyszące.

Rozwój różnych metod polowań na przestrzeni wieków doprowadził do celowej, selektywnej hodowli określonych ras. Dążono w ten sposób do uwydatnienia pożądanych cech i wykorzystania psich instynktów. Niektóre rasy zostały celowo ze sobą skojarzone w celu stworzenia idealnego psa łowczego do pełnienia określonej funkcji. Wiele z tych ras towarzyszy nam dziś na co dzień – nie tylko w polowaniach, ale także jako członkowie rodzin. Choć dziś polowanie przestało być dla jednych koniecznością, a dla innych popularną formą rozrywki, psy nadal współpracują z myśliwymi.

Przeczytaj też: Pies myśliwski – co czyni psa dobrym towarzyszem polowania?

Podział ras myśliwskich według specjalizacji

Myśliwskie rasy psów dzielimy przede wszystkim ze względu na funkcję, którą pełnią na polowaniu. Funkcje te mogą wynikać z naturalnych zdolności psa i jego fizycznego przystosowania, ale także z wdrożonego szkolenia mającego na celu przygotowanie go do pełnienia określonej roli na łowisku. Poniżej przybliżamy podział ras psów myśliwskich według funkcji:

  • legawce,
  • płochacze,
  • aportery,
  • dzikarze,
  • norowce,
  • psy gończe,
  • tropowce i posokowce.

Grupy te omawiamy szczegółowo w dalszej części artykułu.

Rasy myśliwskie dzielimy również według predyspozycji rasy i wytresowania:

  • psy wszechstronne – zdolne do pracy w wodzie, w polu oraz w lesie,
  • psy wielostronne – zdolne do pracy w dwóch z tych środowisk,
  • psy jednostronne – wyspecjalizowane do polowania w jednym z tych środowisk.

Istotny jest również podział ras myśliwskich ze względu na fizyczne cechy psa, które determinują jego przystosowanie do pełnienia danych funkcji i pracy w określonym środowisku. Z tego względu wyróżniamy rasy:

  • krótkowłose – wrażliwe na wilgoć i niskie temperatury, zdatne do pracy w suchym polu,
  • szorstkowłose – zdolne do pracy w wodzie, w szuwarach, w poszyciu, na śniegu oraz w kolczastej roślinności,
  • długowłose – zdolne do pracy w trudnym terenie, podobnie jak szorstkowłose rasy.

Przeczytaj też: Jaka karma dla psów aktywnych?

Legawce – psy wystawiające zwierzynę

Legawce to psy myśliwskie, których zadaniem podczas łowów jest wystawianie zwierzyny, czyli wyczuwanie i wskazywanie miejsca jej przebywania. Należą do nich pointery, setery, wyżły i niektóre spaniele. Wykorzystują one tak zwany „górny wiatr”, czyli zapach zwierzyny unoszący się w powietrzu. Legawiec podkrada się do zwierzyny bezszelestnie, by jej nie spłoszyć, a następnie przylega do ziemi i zastyga bez ruchu lub wskazuje zwierzynę wykonując „stójkę”. Nazwa tej grupy psów myśliwskich wzięła się właśnie od przylegania do ziemi, choć obecnie legawce wystawiają zwierzynę przeważnie poprzez stójkę. Ich zdolności wzięły się z konieczności stosowania na polowaniach broni wymagającej podejścia blisko do zwierzyny – na przykład sieci.

Rasy psów zaliczane do legawców

Płochacze – psy wypłaszające zwierzynę

Płochacze, jak nietrudno się domyślić z ich nazwy, mają za zadanie wypłoszenie zwierzyny. Płochacz wykorzystuje tak zwany „dolny wiatr” do wyczucia i podejścia zwierzyny, a następnie wypłasza ją z zarośli. Psy te pracują przeważnie z myśliwymi polującymi na drobną zwierzynę, taką jak ptaki. Choć nadal często asystują przy polowaniach, wiele psów tych ras pełni obecnie rolę głównie towarzyszącą. Cieszą się dużą popularnością ze względu na urokliwy, niebanalny wygląd. Choć zwykle kojarzą się z eleganckimi pieskami salonowymi, popularne spaniele to właśnie urodzone płochacze.

Rasy psów zaliczane do płochaczy

  • cocker spaniel,
  • polski spaniel myśliwski,
  • field spaniel,
  • płochacz niemiecki,
  • springer spaniel,
  • sussex spaniel.

Sklep Zoologiczny KrakVet.pl

Szeroki wybór karm dla psów aktywnych

Aportery – psy przynoszące ustrzeloną zwierzynę

Aportery, jak sama nazwa wskazuje, wykorzystywane były na polowaniach do aportowania drobnej zwierzyny, takiej jak ptactwo (na przykład kaczki i bażanty) czy króliki i zające. Grupa ta wykształciła się w XIX wieku w Anglii. Jak zauważysz, rasy aporterów mają w nazwie słowo „retriever” odnoszące się właśnie do przynoszenia zwierzyny. Psy te są silne w budowie i wytrwałe, przystosowane do poszukiwania ustrzelonej zwierzyny nawet w trudnym terenie. Są z natury łagodne i chętnie pracują z człowiekiem, dlatego też doskonale sprawdzają się również jako psy ratownicze oraz towarzysze rodzin.

Rasy psów zaliczane do aporterów

Dzikarze – psy na dziki

Dzikarze to rasy, których budowa i usposobienie czynią z nich doskonałych asystentów podczas polowania na dziki. Psy te są zwykle niewielkie, lecz silne, o krótkich nogach i mocnej szczęce. Mają zacięty charakter i silny instynkt myśliwski. Ich zadaniem na łowisku jest wyszukiwanie dzików, osaczanie ich, oszczekiwanie oraz kierowanie ich na drogę myśliwych. Dzikarze są używane również do polowania na innego rodzaju większą i mniejszą zwierzynę. Mają predyspozycje do pracy posokowca.

Rasy psów zaliczane do dzikarzy

Norowce – psy wypłaszające zwierzynę z jam

Norowce to psy, których budowa daje im naturalną predyspozycję do polowania na zwierzynę w norach i jamach. Są one niskie i mają podłużny tułów, dzięki któremu mogą wchodzić do nor, w których może znajdować się potencjalna zwierzyna – zaliczamy do nich jamniki i teriery. Ich zadaniem jest wypłaszanie z nory zwierzyny takiej, jak lisy czy króliki i kierowanie jej w stronę myśliwych.

Rasy psów zaliczane do norowców

Psy gończe – urodzeni tropiciele

Psy gończe to grupa psów myśliwskich, której większości nie trzeba przedstawiać. Obraz psa myśliwskiego tropiącego zwierzynę i puszczającego się za nią w pogoń jest mocno utarty w popkulturze i w naszej świadomości. Psy te zajmują się głównie tropieniem i pogonią za zwierzyną – pracują przede wszystkim przy pomocy węchu, który u psów gończych jest szczególnie zręczny. Osobną grupę tych psów stanowią charty, cieszące się dużym zainteresowaniem ze względu na ich niebanalny wygląd – są smukłe, dostojne i eleganckie. Psy gończe bardzo często mają długie, obwisłe uszy.

Rasy psów zaliczane do psów gończych

Tropowce i posokowce – psy tropiące ranną zwierzynę

Posoka to inaczej zwierzęca krew. Jak nietrudno się domyślić, posokowce i tropowce to szczególnie wyspecjalizowane psy z grupy gończych, które potrafią tropić ranną zwierzynę po śladach i zapachu jej krwi. Nie pozwalają one uciec postrzelonej zwierzynie i doprowadzają do niej myśliwego. Psy te mają silny instynkt łowczy, są zacięte i wytrwałe. Cechuje je doskonały (i doskonalony poprzez staranną tresurę) węch, który pozwala im rozpoznać zapach posoki wśród całej gamy innych zapachów na łowisku.

Rasy psów zaliczane do tropowców i posokowców

  • alpejski gończy krótkonożny,
  • basset hound,
  • otterhound,
  • posokowiec bawarski,
  • posokowiec hanowerski.

Rasy myśliwskie – podsumowanie

Wspólna potrzeba zdobywania pożywienia wykształciła silną zależność pomiędzy pierwszymi udomowionymi psami a człowiekiem, skutkując współpracą na polowaniach. Naturalne zdolności oraz instynkty odziedziczone po ich dzikich przodkach czynią psy myśliwskie nieocenioną pomocą dla myśliwych. Niektóre cechy zostały natomiast wykształcone poprzez selektywną hodowlę mającą na celu przygotować psy do określonej roli.

Choć wyróżniamy wiele grup psów myśliwskich ze względu na ich naturalne predyspozycje oraz rolę na łowisku, psy myśliwskie łączy wiele wspólnych cech. Zaliczamy do nich przede wszystkim instynkt łowczy, zdolność do współpracy z człowiekiem oraz doskonały węch.

Obecnie wiele myśliwskich ras pełni przeważnie role towarzyszące, lecz ich wrodzone instynkty mogą nadal dochodzić do głosu. Nierozwijane zdolności mogą ulec stłumieniu, zwłaszcza jeśli pies mieszka w mieście i nie ma kontaktu z potencjalną zwierzyną, jednak niektóre instynkty sprawiają, że nie każdy pies myśliwski nadaje się na „współlokatora” innych, mniejszych zwierząt domowych. Decydując się na adopcję psa myśliwskiego, rozważ wszystkie „za” i „przeciw”, biorąc pod uwagę potrzeby i usposobienie danej rasy, a także warunki, jakie jesteś w stanie zapewnić pupilowi.

Sprawdź: Dieta psów sportowych i pracujących – ważne zasady

Przygotowaliśmy dla Ciebie infografikę z podsumowaniem informacji – sprawdź!

Udostępnij